lek. Konrad Kokurewicz

Choroba refluksowa przełyku. Poradnik dla Pacjenta


Definicja i przybliżenie choroby

Po połknięciu jedzenie trafia z jamy ustnej, poprzez gardło i rurę (zwaną przełykiem) do żołądka. Na granicy między przełykiem a żołądkiem znajduje się specjalny mechanizm o charakterze zastawki, którego praca zapobiega cofaniu się treści pokarmowych z żołądka do przełyku. Sprawne funkcjonowanie tego mechanizmu jest bardzo ważne, albowiem w sytuacji, gdy on zawodzi możemy mieć do czynienia z chorobą refluksową przełyku. Zrozumienie budowy i pracy połączenia między przełykiem a żołądkiem jest fundamentem do naszych dalszych rozważań.

Na wspomniany mechanizm składają się dwa mięśnie. Pierwszym z nich jest przepona – główny mięsień oddechowy człowieka. Oddziela ona klatkę piersiową od jamy brzusznej. Wdychanie i wydychanie powietrza powoduje zmianę ustawienia przepony. Na wdechu przepona obniża się i uciska narządy jamy brzusznej, zaś na wydechu unosi się w górę, ku klatce piersiowej.

W przeponie znajdują się trzy oddzielne otwory, przez które z klatki piersiowej do jamy brzusznej przechodzą: aorta, żyła główna dolna i przełyk.
Przełyk dostaje się z klatki piersiowej do jamy brzusznej przez otwór w przeponie zwany rozworem przełykowym przepony.

Drugim mięśniem wchodzącym w skład mechanizmu zapobiegającego cofaniu się treści pokarmowych z żołądka do przełyku jest zwieracz dolny przełyku (Lower Esophageal Sphincter – w skrócie LES). LES składa się z okrężnych włókien mięśniowych przełyku, które przypominają pierścień i są zlokalizowane w miejscu zwanym połączeniem żołądkowo–przełykowym.

W normalnych warunkach LES jest w stanie ciągłego napięcia (10–15 mm Hg) i ulega rozluźnieniu tylko w trakcie przechodzenia pokarmów. Napięcie mięśnia jest powodowane impulsami pochodzącymi z nerwu błędnego. Zbyt słaby skurcz LES, w sytuacjach innych niż przechodzenie pokarmów, umożliwia przedostawanie się kwaśnej treści pokarmowej z żołądka do przełyku. Zarzucanie kwaśnej treści pokarmowej z żołądka do przełyku nazywamy refluksem żołądkowo–przełykowym.

Możemy wyróżnić refluks fizjologiczny, występujący sporadycznie niemal u każdej zdrowej osoby (odczuwany np. jako odbicie po obfitym posiłku) oraz refluks patologiczny.

Chorobą refluksową przełyku nazywamy obecność objawów takich jak np. zgaga czy uczucie cofania się treści pokarmowej, odczuwanych przez Pacjenta lub/i uszkodzenie śluzówki przełyku, spowodowane zarzucaniem treści żołądkowej do przełyku.

Czynniki powodujące rozluźnienie dolnego zwieracza przełyku (LES):

→ Rozluźnienie po spożyciu pokarmów

zawierających duże ilości tłuszczu, np. pizza, kurczak z frytkami,

doprawionych na ostro,

niedojrzałych pomidorów i ich przetworów (sosy do makaronów, przecier pomidorowy, ketchup),

kawy, alkoholu, mięty pieprzowej, octu vinegar,

słodyczy, czekolady, batoników,

owoców cytrusowych.

Uwaga!
Rozluźnienie LES po przyjęciu różnych pokarmów jest sprawą bardzo indywidualną. Najwięcej kontrowersji wzbudzają tutaj pomidory i owoce cytrusowe. Spotkałem Pacjentów, którzy po zjedzeniu jednego kawałka pomidora albo pomarańczy skarżą się przez kilka dni na refluks. Z drugiej strony znam osoby chorujące na refluks, które jedzą po kilka pomarańczy i pomidorów dziennie i nie odczuwają z tego powodu jakichkolwiek dolegliwości.

Bądź uważny, obserwuj siebie i głównie na tej podstawie wyciągaj wnioski dotyczące poszczególnych produktów żywnościowych. Treść zawarta w tym poradniku nie jest prawdą ostateczną, a jedynie ma za zadanie uczulić Cię na pewne sprawy.

→ Nadwaga
Jest jednym z głównych i niekorzystnych czynników w chorobie refluksowej. Wzrost ciśnienia w jamie brzusznej, spowodowany nadmiarem tkanki tłuszczowej, prowadzi do niewydolności dolnego zwieracza przełyku.

→ Ciąża
Obecność nienarodzonego dziecka, jak w przypadku otyłości, powoduje wzrost ciśnienia w jamie brzusznej, a co za tym idzie, sprzyja refluksowi.

→ Przepuklina rozworu przełykowego
Przepuklina uszkadza rozwór przełykowy. Żołądek wciska się ponad przeponę i z brzucha przechodzi do klatki piersiowej, przez co dochodzi do rozluźnienia LES i przepona przestaje działać prawidłowo. Warto jednak pamiętać, że tylko u około połowy Pacjentów z przepukliną występuje refluks.

→ Wzdęcie brzucha
Jedzenie w pośpiechu, szybkie połykanie bez dokładnego pogryzienia, dieta uboga w błonnik – to wszystko może prowadzić do zagazowania i wzdęć. Wzdęcia prowadzą do zwiększenia ciśnienia w jamie brzusznej i w efekcie do rozluźnienia LES.

→ Rozluźnienie spowodowane lekami

NLPZ (niesteroidowe leki przeciwzapalne): popularne leki przeciwbólowe, np. ibuprofen, ketoprofen, naproksen, diklofenak, aspiryna,

antykoncepcja hormonalna,

beta2mimetyki – leki rozkurczające oskrzela (stosowane w astmie oskrzelowej),

betablokery – leki stosowane m.in. w leczeniu nadciśnienia tętniczego i niewydolności krążenia,

blokery kanału wapniowego – leki stosowane w leczeniu nadciśnienia tętniczego i arytmii,

azotany (np. nitrogliceryna) – leki stosowane w chorobie niedokrwiennej mięśnia sercowego,

leki antycholinergiczne, które mają zastosowanie w leczeniu choroby Parkinsona,

benzodiazepiny – stosowane w leczeniu zaburzeń snu, fobii i napadów lęku.

Uwaga!
Jeśli przyjmujesz jakiekolwiek leki, przeczytaj dokładnie ulotkę dołączoną do opakowania i sprawdź, czy nie należą one do jednej z wyżej wymienionych grup leków.

Jeśli odczuwasz dolegliwości związane z refluksem i podejrzewasz, że mogą mieć one związek z przyjmowaniem przez Ciebie danego leku (leków) lub masz inne wątpliwości, porozmawiaj o tym ze swoim lekarzem.

Leki wymienione powyżej są stosowane bardzo często. Reakcja na nie jest sprawą bardzo indywidualną – tak, jak opisana powyżej rekcja na pomidory i pomarańcze.

-------------------
Artykuł pochodzi z książki lek. Konrada Kokurewicza [link widoczny dla zalogowanych]. Pełną wersję znajdziesz na stronie: [link widoczny dla zalogowanych]

Post został pochwalony 0 razy